Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα ένας
νέος σχετικά κλάδος της Ψυχολογίας, η Ψυχολογία
Υγείας. Η Ψυχολογία Υγείας ασχολείται με τα προβλήματα
υγείας τα οποία σχετίζονται με την ψυχική κατάσταση
του ασθενούς, τόσο στην δημιουργία τους όσο και στην
αντιμετώπισή τους. Ασθένειες όπως η υπέρταση, ο
καρκίνος, οι καρδιοπάθειες, ο διαβήτης και η
παχυσαρκία έχει βρεθεί από επιστημονικές έρευνες ότι
σχετίζονται με την ψυχολογική κατάσταση του ασθενούς.
Δηλαδή, η ψυχική κατάσταση του ανθρώπου παίζει
καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση αυτών των ασθενειών,
στην πορεία και την θεραπεία τους.
Στο άρθρο αυτό θα αναφερθούμε ιδιαίτερα στην
παχυσαρκία. Για ποιο λόγο παχαίνουμε; Επειδή τρώμε
πολύ και δεν γυμναζόμαστε, θα μου πείτε, αυτό είναι
πασίγνωστο. Ναι, αλλά για ποιο λόγο τρώμε πολύ και δεν
μπορούμε να σταματήσουμε; Γιατί δεν μπορούμε να
αντισταθούμε στο φαγητό, ακόμη και όταν δεν πεινάμε; Η
απάντηση είναι απλή : γιατί τις περισσότερες φορές
τρώμε για ψυχολογικούς λόγους και όχι γιατί πεινάμε.
Οι ψυχολόγοι, αναφερόμαστε σε ένα ξεχωριστό είδος
πείνας, την ψυχολογική πείνα, ο άνθρωπος δηλαδή δεν
έχει σωματική πείνα, αλλά τρώει για να χορτάσει την
ψυχολογική του πείνα. Πόσες φορές δεν μπαίνουμε στο
σπίτι από την δουλειά και η πρώτη ασυνείδητή μας
κίνηση είναι να ανοίξουμε την πόρτα του ψυγείου; Ή
πόσες φορές όταν είμαστε αγχωμένοι δεν θέλουμε να
έχουμε συνέχεια κάτι στο χέρι μας να μασουλούμε; Ή
όταν μας στενοχωρήσει κάτι, βρίσκουμε παρηγοριά στο
φαγητό, ή νιώθουμε ανασφαλείς και καταφεύγουμε σε
ένα μπολ από παγωτό;
Γιατί αντιδρούμε όμως με αυτόν τον τρόπο;
Γιατί από την πρώτη παιδική μας ηλικία έχουμε
εκπαιδευτεί έτσι ώστε να βρίσκουμε παρηγοριά,
ξεκούραση, χαλάρωση στο φαγητό. Όταν ήμασταν μωρά
μας έκαναν να σιωπήσουμε δίνοντάς μας φαγητό, μας
αντάμειβαν για κάτι δίνοντάς μας φαγητό, μας
παρηγορούσαν δίνοντάς μας φαγητό, έβγαζαν τις ενοχές
τους για το ότι μας παραμελούσαν ψυχολογικά, δίνοντάς
μας φαγητό, γενικά οι γονείς μας χρησιμοποιούσαν το
φαγητό όχι απλά ως την τροφή του σώματός μας, αλλά ως
ένα πολλαπλό μέσο επικοινωνίας μαζί μας και πλήρωσης
των συναισθηματικών μας αναγκών. Έτσι και εμείς
εκπαιδευτήκαμε έτσι ώστε να προβάλλουμε το φαγητό ως
μέσο επικοινωνίας με τον κόσμο και πλήρωσης των
συναισθηματικών μας αναγκών.
Πώς επικοινωνούμε με μέσο το φαγητό;
Αγαπούμε κάποιον; Του μαγειρεύουμε. Πάμε να
επισκεφθούμε κάποιον; Του παίρνουμε δώρο σοκολατάκια.
Γιορτάζουμε; Προσφέρουμε φαγητό. Πενθούμε; Προσφέρουμε
το τραπέζι της παρηγοριάς. Γενικά, την χαρά μας, την
λύπη μας, την αγάπη, την αφοσίωσή μας την εκφράζουμε
με μέσο το φαγητό.
Έτσι λοιπόν, τρώμε για ψυχολογικούς λόγους πολλές
φορές, και όχι γιατί πεινούμε σωματικά.
Έτσι παχαίνουμε. Όταν κάποιος τρώει ενώ δεν πεινά, δίνει
ενέργεια στο σώμα του την οποία δεν χρειάζεται και το
σώμα του την αποθηκεύει σε μορφή λίπους για ώρα
ανάγκης. Το σώμα μας λειτουργεί με σοφό τρόπο. Όταν
χρειάζεται ενέργεια για να λειτουργήσει, στέλνει το
σήμα της πείνας, για να αναγκάσει τον άνθρωπο να
τραφεί. Όταν ο άνθρωπος τρώει μόνο όταν πεινά και
σταματά να τρώει όταν χορτάσει, δεν φοβάται να παχύνει
για τί δίνει στον οργανισμό του ενέργεια μόνο όταν
αυτός την χρειάζεται και τίποτα παραπάνω.
Η ψυχολογία ασχολείται ιδιαίτερα με την
θεραπεία της παχυσαρκίας. Ο ψυχολόγος ή ψυχοθεραπευτής
εκπαιδεύει τον κόσμο ώστε να αναγνωρίζει την
ψυχολογική του πείνα και να την χειρίζεται με
ψυχοθεραπευτικό τρόπο και όχι με το φαγητό. Έχεις
άγχος; Το φαγητό δεν θα σε χαλαρώσει, θα σε κάνει
ακόμα πιο βαρύ. Η ψυχοθεραπευτική μέθοδος της
χαλάρωσης μπορεί να σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις το
άγχος σου, χωρίς να σε παχύνει! Είσαι στενοχωρημένος,
έχεις προσωπικά προβλήματα; Η λύση των προβλημάτων σου
με ένα υγιές ψυχολογικά τρόπο είναι αυτό που σου
χρειάζεται και όχι το φαγητό. Νιώθεις μόνος; Μια καλή
παρέα, άνθρωποι που σε αγαπούν και σε ακούν θα σε
βοηθήσουν να αντιμετωπίσεις την μοναξιά σου και όχι το
φαγητό!
Θέκλα Πετρίδου
Ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια
