Στη σημερινή εποχή δυστυχώς τα διαζύγια είναι
συνηθισμένο φαινόμενο. Όλοι έχουμε κάποιο φίλο ή
συγγενή που πέρασε ή περνά αυτή την επώδυνη
διαδικασία. Η κυπριακή μας κουλτούρα και ανατροφή όμως
δεν μας έχει δώσει τα εφόδια και τα εργαλεία για να
μπορούμε να βοηθήσουμε αυτά τα άτομα που αγαπούμε.
΄Ολοι, λίγο πολύ ξέρουμε τι να πούμε σε κάποιον που
έχασε κάποιο αγαπημένο του πρόσωπο από φυσικά αίτια ή
σε δυστύχημα, τι να πούμε σε κάποιον που είναι βαριά
άρρωστος, αλλά δεν έχουμε διδαχθεί πως να
αντιμετωπίζουμε ένα άτομο που χωρίζει.
Συνήθως προσπαθούμε να πείσουμε αυτά τα άτομα να
γυρίσουν πίσω στον πρώην σύντροφό τους. Το διαζύγιο
θεωρείται ακόμη κάτι κακό από μόνο του. Ως κυπριακή
κοινωνία, δίνουμε περισσότερη έμφαση στο πόσο βλαβερό
και κακό είναι να χωρίσει κάποιος για τον ίδιο και στα
παιδιά του, και λίγη ή σχεδόν καθόλου σημασία στο πώς
περνά κάποιος μέσα σε έναν δύσκολο ή πεθαμένο γάμο.
Αυτό βέβαια, έχει να κάνει με το ότι η κοινωνία μας
είναι κλειστή και συντηρητική.
Για τον άλφα ή βήτα λόγο, ασφαλώς σοβαρό για το άτομο
ή το ζευγάρι που το αποφασίζει, έχει επέλθει ο
χωρισμός. Από τη στιγμή που φτάνει ένα ζευγάρι στο
σημείο να πει : «χωρίζουμε και βάζουμε μπρος το
διαζύγιο», απειροελάχιστες πιθανότητες υπάρχουν για να
αντιστραφεί αυτή η πορεία. ΄Ωστε, δεν υπάρχει κανένας
λόγος και καμιά χρησιμότητα να προσπαθούμε να πείσουμε
τους ανθρώπους που αγαπούμε, συγγενείς ή φίλους, να
αλλάξουν γνώμη για το χωρισμό. Μόνο στενοχώρια και
καταπίεση μπορούμε να τους κάνουμε να νιώσουν με αυτό
τον τρόπο και να τους απομακρύνουμε από κοντά μας και
από τη συμπαράστασή μας, την οποία τόσο πολύ έχουν
ανάγκη αυτήν την δύσκολη περίοδο. Τα άτομα που
χωρίζουν τείνουν να απομακρύνονται από συγγενείς και
φίλους που προσπαθούν να τους πείσουν να αλλάξουν
γνώμη για την απόφασή τους. Αλλά, ακόμη κι αν δεν
απομακρυνθούν από κοντά μας, κριτικάροντάς τους, θα
τους κάνουμε να νιώθουν άσχημα για τον εαυτό τους,
χαμηλή αυτοεκτίμηση και ενοχές.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως όταν κάποιος
χωρίζει, βιώνει μια περίοδο πένθους. Η ψυχή βιώνει τον
τερματισμό της σχέσης ως έναν άλλο θάνατο. Πεθαίνει ο
σύνδεσμος του ζευγάριού, η οικειότητα, τα κοινά όνειρα
και οράματα που είχαν μοιραστεί. Αυτό το πένθος,
μπορεί να φαίνεται σ’εμάς σαν κατάθλιψη ή αλλόκοτη και
ανεξήγητη συμπεριφορά. Το άτομο δηλαδή μπορεί να
κλειστεί στον εαυτό του, ν’αρχίσει να πίνει και να
καπνίζει υπερβολικά, να απέχει από κοινωνικές
εκδηλώσεις, ν’απομονώνεται και ν’απομακρύνεται από
τους άλλους. ΄Η, από την άλλη, μπορεί να δείχνει μια
πρωτοφανή εξωστρέφεια, να βγαίνει πολύ συχνά έξω, να
διασκεδάζει κατά κόρον και να αλλάζει συνεχώς
ερωτικούς συντρόφους. Και η μια και η άλλη συμπεριφορά
είναι οι δύο όψεις του ιδίου νομίσματος. Στην πρώτη
περίπτωση, το άτομο αποδέχεται το πένθος του και το
βιώνει. Στην δεύτερη περίπτωση, δεν θέλει να το
παραδεχθεί, δεν το αντέχει και απωθεί τα αρνητικά του
συναισθήματα, βγάζοντας προς τα έξω μια εντελώς
διαφορετική συμπεριφορά, η οποία συνήθως προκαλεί
αρνητικές αντιδράσεις από το στενό του περιβάλλον και
το κοινωνικό σύνολο.
Πώς συμπαραστεκόμαστε τον δικό μας άνθρωπο σε αυτή την
περίπτωση;
1. Αποδεχόμαστε την απόφασή του να χωρίσει.
2. Κατανοούμε την συμπεριφορά του αμέσως μετά το
διαζύγιο και δεν την κριτικάρουμε.
3. Προσφέρουμε τη συντροφιά μας σε δύσκολες ώρες, π.χ.
τα βράδια που είναι μόνος/η ή αν έχει παιδιά,
προσφέρουμε βοήθεια με τα παιδιά.
4. Ακούμε με προσοχή και κατανόηση τα προβλήματά του
και τα παράπονά του από τον/την πρώην σύντροφο.
5. Εμψυχώνουμε τον άνθρωπό μας, δίνοντάς του
παραδείγματα από άλλους ανθρώπους που ξεπέρασαν τα
προβλήματα του διαζυγίου και κατάφεραν να
ισορροπήσουν.
6. Εάν, βλέπουμε πως η περίοδος του πένθους,
παρατείνεται μετά τους πρώτους έξι μήνες, ή η
αυτοκαταστροφική συμπεριφορά είναι έντονη και
επικίνδυνη, προτρέπουμε το άτομο να επισκεφτεί κάποιο
ψυχολόγο.
Είναι πολύ σημαντική η ηθική βοήθεια και συμπαράσταση
προς το παιδί μας, το συγγενικό ή το φιλικό μας
πρόσωπο που περνά την εξαιρετικά δύσκολη φάση του
διαζυγίου. Ας αρχίσουμε να αλλάζουμε την συνήθως
αρνητική και απορριπτική στάση της κυπριακής κοινωνίας
και ας βοηθήσουμε τους ανθρώπους που αγαπούμε να να
περάσουν μέσα από αυτό το δύσκολο στάδιο. Με τον
ψυχολογικό πόλεμο και την απόρριψη μόνο ζημιά μπορούμε
να τους προκαλέσουμε. Αν νιώθουμε πως δεν μπορούμε να
δώσουμε οποιασδήποτε μορφής συμπαράσταση, καλύτερα ας
κρατηθούμε μακριά, σεβόμενοι την απόφασή τους, η οποία
ουσιαστικά αφορά μόνον τους ίδιους. Εάν, παρ’ευχήν,
βρεθείτε στα παπούτσια τους, θα καταλάβετε τί περνούν!
Θέκλα Πετρίδου
Ψυχολόγος κοινωνικής και κλινικής κατεύθυνσης, με
ιδιαίτερο συγγραφικό και κλινικό ενδιαφέρον σε θέματα
σχέσεων.
Πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Αγλαντζιά το 2005.